گله ساکنان بافت فرسوده محله اسدی از کندی در ارائه تسهیلات نوسازی
همسایه ها بار سفر بستند
مژگان مهرابی| خبرنگار:
منطقه 13
خانه‌های کوچک و کلنگی که بیشتر به بیغوله می‌مانند و بی‌قوارگی‌شان نمای نازیبایی به محله داده است. مردم گله‌مندند از وجود این خانه‌ها، نه برای کلنگی و زهواردررفتگی آنها، بلکه به این دلیل که هرکدام از این چهاردیواری‌های کذایی تبدیل به هتلی برای کارگران فصلی و افراد مجرد شده است. همین باعث شده پای افراد غریبه به محله باز شود و حضورشان آسایش و امنیت اهالی به‌خصوص بانوان را به هم ریزد. «محمدحسن کاهه» دبیر شورایاری محله اسدی، دلخور از بی‌نظمی ایجاد شده، در گفت‌وگویی با خبرنگار همشهری محله از او خواست تا گزارشی در این‌باره تهیه کند و صدای اعتراض مردم را به گوش مسئولان برساند. ما هم خلف وعده نکردیم و با گشتزنی در محله پای صحبت اهالی نشستیم. در این محله‌گردی، او و «محبوبه شهرابی» کارشناس اجتماعی دفتر خدمات نوسازی همراهی‌مان کردند.
محله‌ای قدیمی در دل منطقه 13 که قدمتش به دهه 30 برمی‌گردد. کوچه‌های تو در تو و باریک که هر کدامشان به کوچه‌های باریک‌تری راه دارند. خانه‌های اغلب نقلی با حیاط‌های کوچک که روزگاری برای خود بروبیایی داشته و چند خانوار در آن زندگی می‌کردند، ویژگی محله قدیمی اسدی است. این خانه‌ها هنوز هم پر جمعیت است، اما در آنها کارگران فصلی و اتباع افغان زندگی می‌کند. کاهه، دبیر شورایاری محله، یکی از پر آسیب‌ترین کوچه‌ها را نشان می‌دهد؛ کوچه «علیخانی». انتهای کوچه در یک خانه باز و گاری زهوار دررفته‌ای هم جلو در به علمک گاز زنجیر شده است. از لای در می‌توان داخل حیاط را دید. بیشتر به انباری شبیه است.
مردی که داخل حیاط است با سرک کشیدن ما روترش کرده و وقتی متوجه می‌شود هدف‌مان تهیه گزارشی درباره خانه‌های مجردی است اجازه ورود نمی‌دهد. به سختی اعتماد می‌کند و می‌گوید برای کار از استان خراسان به تهران آمده است و فقط به این جمله بسنده می‌کند: «اینجا 3 اتاق دارد که هرکدام از آنها با تیغه گچی به 2 اتاق کوچک‌تر تقسیم شده‌اند. اگر یک شب اجاره بخواهید 30ـ 40 هزار تومان می‌شود. اگر برای یک ماه اجاره شود، قیمت آن کمتر حساب می‌شود. آشپزخانه و حمام هم مشترک است. خانه‌هایی هم که وضعیت بهتری دارند تا شبی 50 هزار تومان اجاره داده می‌شود.»
خانه های فرسوده ای که پاتوق معتادان شد
داخل همان کوچه بانویی از داخل یکی از خانه‌ها بیرون می‌آید و وقتی متوجه می‌شود درباره وضعیت نامطلوب خانه‌های مجردی پرس‌وجو می‌کنیم سر درددلش باز می‌شود. خودش را «اشرف کاهه» معرفی می‌کند و می‌گوید: «از هر 10 خانه، 8 خانه به مجردها اجاره داده شده است. به دلیل تجمع آنها هنگام غروب خانم‌ها کمتر در گذر رفت‌وآمد می‌کنند. حتی خانه‌ای در اینجا پاتوق معتادان است. شب‌ها دور هم جمع می‌شوند و موادمخدر مصرف می‌کنند. بارها از مسئولان خواسته‌ایم فکری برای بافت فرسوده این محله بکنند.» با اشاره، کنج دیوار مخروبه‌ای را نشان می‌دهد. کوهی از زباله می‌بینیم که غیر از آلودگی زیست‌محیطی نمای بدی به محله داده است. او ادامه می‌دهد: «وضعیت نابسامان بافت فرسوده این محله غیر از حضور معتادان مشکلات دیگری هم دارد. متأسفانه پای دیوارها محل تجمع زباله شده است چراکه بعضی از اهالی به خود زحمت نمی‌دهند برای گذاشتن زباله در سطل تا سر کوچه بروند و آن را کنار دیوار می‌گذارند.»
بسته‌های تشویقی که دیگر وجود ندارد
بیشترین بافت فرسوده منطقه 13 در ناحیه یک قرار دارد. به گفته کاهه، محله اسدی از محله‌های قدیمی و اصیل منطقه است که در حال حاضر پاتوقی برای افراد مجرد شده است. او متذکر می‌شود اغلب مالکان رغبتی به نوسازی نشان نمی‌دهد و تمایل دارند با اجاره دادن خانه‌شان کسب درآمد کنند. کاهه می‌گوید: «بافت این محله ریزدانه است. خانه‌ها خیلی وسعت داشته باشند، برای 50 تا 60 متر هستند. صاحبان این خانه‌ها اتاق‌های 9 متری را با تیغه گچی جدا کرده و به چند نفر اجاره می‌دهند. یعنی برای هر نفر 3ـ 4 متر. جالب اینکه خود مالک در محله دیگری زندگی می‌کند و از مشکلات ایجاد شده برای همسایه‌ها خبر ندارد.» کاهه دلیل بی‌رغبتی اهالی برای ساخت‌وساز را همکاری نکردن مسئولان شهری با مردم عنوان می‌کند. در تأیید صحبت‌های او «آزاد اختری» یکی از اهالی می‌گوید: «قرار بود بسته‌های تشویقی مثل رایگان بودن انشعابات آب و برق و گاز و وام 50 میلیون تومانی برای مالک و سازنده در نظر گرفته شود که این امتیازها دیگر داده نمی‌شود. موضوع دیگر اینکه در بعضی موارد شهرداری پروانه ساخت صادر نمی‌کند و نمی‌توانیم‌کاری از پیش ببریم. چون برای سرمایه‌گذار صرفه اقتصادی ندارد، اقدام به نوسازی نمی‌کند.»
فرهنگسازی لازم است
«همه تلاش خود را به کار گرفته‌ایم تا با قانع کردن اهالی به تجمیع، بافت فرسوده محله را نونوار کنیم. برای آنها توضیح می‌دهیم که اگر محله نوساز شود چنین مشکلاتی نخواهند داشت، اما متأسفانه تلاش‌ها خیلی کارساز نیست. بعضی از مالکان سالمند هستند و حوصله خانه به دوشی ندارند. بعضی از خانه‌ها هم ورثه‌ای است و واگذاری ملک را با مشکل همراه می‌کند برای همین روند کار در این محله کند پیش می‌رود. چندی پیش خیّری پیدا کردیم که موافقت کرد چند خانه را خریداری و مجتمعی بسازد و آن را در اختیار زوج‌های بی‌بضاعت قرار دهد، اما اهالی با او همکاری نکردند.» اینها را «محبوبه شهرابی» کارشناس اجتماعی دفتر خدمات نوسازی می‌گوید و معتقد است با توجه به همکاری نکردن شهروندان برای تغییر وضعیت محله، تنها راه‌حل برای رفع مشکل خانه‌های مجردی، آگاه‌سازی اهالی برای انتخاب مستأجر است. اینکه به افراد مجرد خانه اجاره ندهند، در غیر‌این صورت وضعیت نابسامان محله اسدی به قوه خویش باقی خواهد ماند.
مشارکت همه سازمان‌ها در امر نوسازی
از صحبت با اهالی آنچه دستگیرمان می‌شود این است که شهرداری برای نوسازی بافت فرسوده همکاری لازم را با مالکان و سازنده‌ها انجام نمی‌دهد. اما اینکه فقط گفته‌های آنها را انعکاس دهیم بی‌انصافی است. برای همین سراغ «حسین کاملی» کارشناس صدور پروانه معاونت شهرسازی منطقه 13 می‌رویم. به گفته این کارشناس از وسعت 9 هزار و 283 هکتاری منطقه، 7/35 هکتار به محله اسدی تعلق دارد. 1645 پلاک در این محله قرار دارد که از این تعداد فقط مالکان 403 پلاک اقدام به نوسازی کرده‌اند. شهرداری در حوزه نوسازی به آنچه متعهد بوده؛ اعم از طبقه اضافه و صدور رایگان پروانه عمل کرده است. باقی سازمان‌ها مثل اداره برق و آب که موظف به ارائه انشعاب رایگان به مردم بوده‌اند کم لطفی کرده‌اند.
قصوری از جانب ما صورت نگرفته است. قرار بود به سازنده، وام 50 میلیونی داده شود، اما این کار روند کندی دارد و سازنده را منصرف می‌کند. در کوچه‌ای که 10 پلاک دارد 9 همسایه راضی برای تجمیع و یک همسایه همکاری نمی‌کند. این خانه اگر در میانه باشد چه کار می‌توان کرد؟ در گام اول باید فرهنگسازی کرد. کارشناسان دفاتر نوسازی در مساجد جلسه می‌گذارند و درباره بسته‌های تشویقی صحبت می‌کنند. مردم امیدوار می‌شوند، اما پای کار که می‌آیند، بعضی از وعده‌ها عملی نمی‌شود. موضوع دیگر اینکه سرمایه‌گذار ترجیح می‌دهد کنار خیابان ساخت‌وساز کند تا در کوچه‌ای که عرض یک‌متر دارد، اما در مورد شهروندی که گفته بود شهرداری جواز نمی‌دهد، این گفته در بعضی موارد درست است. اگر سرمایه‌گذار برای ساختمان آسانسور نگذارد یا 100درصد بنا را بخواهد در چنین مواردی پروانه صادر نمی‌شود.
در همینه زمینه :
